استارتاپ ناب چیست؟

استارتاپ ناب چیست و چگونه در اجرای آن موفق شویم؟

برای موفقیت در استارتاپ‌ها روش‌های مختلفی توصیه می‌شود مثل استارتاپ ناب. استارتاپ ناب چیست؟ در سال ۲۰۱۱ پا به دنیای کسب‌وکارها گذاشت اما در همین مدت محدود تأثیرات چشم‌گیری داشته است. ایده‌ها و روش‌هایی که در این روش پیشنهاد می‌شود در ظاهر تکراری به نظر می‌رسند اما بسیار کاربردی و دقیق هستند. در واقع، این روش‌ها به خلاق‌تر شدن و نوآوری بیشتر کسب‌وکارها کمک می‌کنند.

موفقیت استارتاپ ها با پیگیری و مهندسی فرایندهای درست محقق می‌شود. پس برای موفقیت باید آموخت و یاد گرفت. در ادامه به روش‌ها و توصیه‌های استارتاپی ناب بیشتر می‌پردازیم.

۱. تعیین امکان‌سنجی ایده‌ها و محصولات

استفاده از اصول علمی برای کاهش سطح عدم اطمینان نسبت به موضوعات مختلف یکی از بزرگترین دستاوردهای نوآوری است. به عبارت دیگر، تعیین فرضیه‌ها در ابتدای کار و به دنبال آن ایجاد محصولی براساس فرضیه شکل‌گرفته به طور آزمایشی ایده خوبی است که می‌تواند چشم‌اندازی از آینده ایده و محصولِ در دستِ ساخت ارائه کند.

استفاده از این روش به شرکت‌های کوچک و بزرگ، امکان پیگیری چندین ایده را به طور هم‌زمان می‌دهد. با وجود چندین ایده که به شکل آزمایشی محک زده می‌شوند، هزینه چندانی صرف تولید نمونه‌های کامل نخواهد شد و ضمنا بهترین گزینه و ایده برای تولید مشخص می‌شود.

روش امکان‌سنجی که یکی از توصیه‌های اصلی استارتاپ ناب است، تقریبا برای تمام محصولات و ایده‌ها کاربرد دارد. مثلا برای بررسی خدمتی جدید به مشتریان می‌توانید از آن بهره ببرید یا به کمک آن روش‌های جدید ارزیابی کارکنانتان را بررسی کنید و… . البته در تولید فرضیه‌ها و انتخاب شاخص‌های مختلف برای بررسی اعتبار داده‌های به دست آمده باید نهایت دقت را لحاظ کنید.

استارتاپ ناب در نظر دارد تا سریع‌ترین روش ممکن برای تولد و اجرای ایده‌ها را به شما آموزش بدهد. با استفاده از تعیین امکان‌سنجی می‌توانید کارایی ایده‌ها را بررسی کرده و در صورت عدم وجود دستاوردهای مناسب، مسیر خود را تغییر بدهید.

مقالات مرتبط : دلایل موفقیت استارتاپ ها ، دلایل شکست استارتاپ ها

۲. تولید محصول حداقلی قابل حیات (MVP)

توسعه محصولات به طور سنتی نیازمند فرایندهای طولانی و پرهزینه برای بررسی دقیق ویژگی‌های محصول بود اما استراتژی استارتاپ ناب چیست؟ استارتاپ ناب به شما کمک می‌کند تا با تولید محصول حداقلی قابل حیات (MVP) به راحتی بتوانید محصولی را وارد بازار کنید که می‌تواند میزان استقبال و کارایی خود را برای مخاطب مشخص کند. یعنی نیازی به تولید تمام و کمال نیست و نوعی امکان‌سنجی درباره محصول صورت می‌گیرد.

محصول حداقلی قابل حیات، نوعی از محصول است که با صرف کم‌ترین زمان و هزینه، تکلیف محصول در بازار و بازخورد مشتریان را مشخص می‌سازد. کافی است عکس العمل‌های افراد مختلف در مواجهه و استفاده از محصول تولیدی خود را شناسایی کنید.

۳. توجه به اطلاعات و دانسته‌های معتبر

یکی از اصول اساسی استارتاپ ناب، شیوه صحیح تولید فرضیه‌ها و آزمودن آن فرضیه‌ها است. تکیه کردن به سنجه‌های نامناسبی که در ظاهر به درد می‌خورند اما در واقعیت اطلاعات صحیحی در اختیار نمی‌گذارند بسیار اشتباه است. اگر فرضیات را به درستی بررسی نکنید و از سنجه‌های مناسبی برای امکان‌سنجی بهره نبرید، اطلاعات باارزشی درباره محصول خود کسب نخواهید کرد.

باید به دقت به تعیین سنجه‌ها بپردازید مثلا تعداد لایک‌ها در صفحات اجتماعی می‌تواند معیاری گمراه‌کننده باشد. در واقع، استناد به چنین سنجه‌های بی‌اعتباری، شما را از تشخیص درست منحرف می‌کند. درباره شبکه‌های اجتماعی باید بدانید که تعداد لایک‌ها مهم نیست بلکه نرخ بازگشت بازدیدکنندگان به صفحات اجتماعی محصول و شرکت شما اهمیت دارد. توصیه استارتاپ ناب این است که با نهایت دقت از شاخص‌ها و معیارهایی معتبر برای سنجش وضعیت استارتاپ خود استفاده کنید.

۴. به کارگیری فرایند خلاقیت

تعیین مراحل فرایند خلاقانه در تولید، باعث می‌شود که استارتاپ‌ها به طور مشخص و صریح نشان بدهند که به دنبال ایده‌ای جدید هستند و می‌خواهند این ایده را به شکلی پایدار وارد کسب‌وکار کنند. این فرایند خلاقانه دارای ۳ گام اصلی به شرح زیر است:

• 1- تعیین نقطه شروع کار بسیار مهم است.

منظور از نقطه شروع کار این است که برای بررسی ایده خلاقانه خود نمی‌توانید سال‌ها فرضیه سازی کنید و در رویا به خود جایزه‌های جهانی خلاقیت را تقدیم نمایید. باید نقطه‌ای مناسب از فرایند خلاقیت را به کلید زدن پروژه به طور رسمی اختصاص بدهید.

مثلا برای بررسی ایده خلاقانه خود درباره نوعی از محصول جدید خوراکی بهتر است، وبسایتی راه‌اندازی کنید و اقدام به ثبت‌نام از کاربرانی که مایل به تست محصول هستند، نمایید. به عبارت دیگر تعلل در فرایند خلاقانه جایی ندارد.

• 2- افزودن ویژگی‌های جانبی مختصر به طرح اولیه گام بعدی است.

مثلا در نمونه عنوان شده در قسمت قبل با راه‌اندازی وبسایت و ثبت‌نام افراد مشتاق کار را کلید زده‌اید حال باید با ایجاد تغییراتی جزئی در شیوه ارتباط با مشتریان ثبت‌نامی یا ایجاد تغییر در طراحی وبسایت، گام بعدی را برداشته و ارتباط خود با بازدیدکنندگان را وارد فاز جدید کنید. یادتان باشد نیازی به تکمیل طرح اولیه و افزودن ویژگی‌های چشم‌گیر نیست بلکه باید مخاطب و مشتری را به تدریج محک بزنید.

• 3- تغییر یا حفظ مسیر نیز قدم بعدی در فرایند خلاقانه است.

بعد از اینکه دو گام پیشین را پشت سر گذاشتین و به سطحی از اطلاعات درباره مشتری و وضعیت ایده و محصول خود رسیدید باید تصمیم‌گیری کنید. همین مسیر را ادامه خواهید داد یا نیاز به تغییر راه و روش وجود دارد؟

۵. تغییر مسیر و جهت

استارتاپی موفق است که می‌تواند هماهنگی و تطابق استراتژی‌ها و اهداف خود را با قسمت‌های مختلف مسیر پیش رو دریابد. تغییر مسیر یکی از سخت‌ترین اقداماتی است که استارتاپ‌ها با آن مواجه هستند. تأمین بودجه و سرمایه برای راه‌اندازی هر استارتاپ معمولا پیچیده و دشوار است. علاوه بر آن کارآفرینان به ایده‌های اولیه خود از نظر عاطفی وابسته هستند و افتخار می‌کنند.

بسیار سخت است که طرح و ایده‌ای را که با امید در مسیر تولید قرار داده‌اید به دست تغییرات بسپارید. برای دچار نشدن به چنین وضعیتی، پیشنهاد استارتاپ ناب چیست؟ اگر امکان‌سنجی و محک زدن محصول و مشتری به درستی صورت بگیرد و شاخص‌ها و سنجه‌های درستی برای بررسی فرضیات شکل‌گرفته حول محصول داشته باشید، به ندرت نیاز به تغییر مسیر خواهید داشت.

البته تغییر مسیر همیشه به معنای شکست نیست. روش استارتاپ ناب، درجات مختلفی از تغییر مسیر را تعریف می‌کند:

• جزئی‌نگری: استارتاپ ناب معتقد است، زمانی‌که یک ویژگی محصول تمام ابعاد آن را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد، جزئی‌نگری شکل گرفته و لازم است در مسیر تولید تغییراتی صورت بگیرد.
• کلی‌نگری: این مورد نیز زمانی به وقوع می‌پیوندد که تمام ابعاد و ویژگی‌های موجود در محصول و ایده به تفکیک و به جای خود معرفی نمی‌شوند.
• تغییر در بخش بندی مشتری: در این حالت، محصول مشکلی ندارد اما در بخش‌بندی نامناسبی از مشتریان عرضه شده که این بخش‌بندی باید اصلاح بشود.
• تغییر در ارضای نیاز مشتری: در این حالت نیز باید محصول را دستخوش تغییرات کنید زیرا نیازهای مشتریان عوض شده و سمت‌وسویی تازه پیدا کرده است.
• انواع دیگری از تغییر مسیر برای تولید محصول نیز وجود دارد. مثلا: تغییر تأمین‌کننده‌ها، تغییر کانال‌های ارتباطی و… .

۶. تکمیل هر مرحله از کار در قالب بخش‌های منفرد

نکته بسیار مهمی که استارتاپ ناب به شما پیشنهاد می‌کند، تکمیل هر بخش از کار است. شاید بپرسید که منظور چیست؟ در پاسخ باید گفت، در انجام کارهای تکراری بهتر است هر نمونه کار را تکمیل کنید و سپس به دنبال کار بعدی بروید. اجازه بدهید با مثالی این قضیه را روشن‌تر کنیم. پدری به همراه دو دخترش می‌خواستند، تعداد زیادی پاکت نامه را با نامه‌های مشابه برای تعداد زیادی از مشتریان پر کنند.

دختران پیشنهاد دادند که ابتدا نامه‌ها را تا کنند، روی هر پاکت، تمبر بچسبانند و سپس اقدام به قرار دادن نامه‌ها در پاکت‌های آماده کنند. پدر اما نظر دیگری داشت. او معتقد بود که تکمیل کار هر پاکت باعث می‌شود کار زودتر به پایان برسد. فکر می‌کنید، نتیجه چه بود؟ نتیجه این بود که پدر سریع‌تر و به تعداد بیشتری پاکت را پر کرده بود.

ایده استارتاپ ناب چیست؟ استارتاپ ناب نیز معتقد است، در انجام فرایند‌های مختلف باید هر گام به کلی تکمیل بشود و سپس به سراغ مرحله بعدی بروید. در این صورت، تمرکز و دقت بیشتری به هر گام معطوف خواهد شد.

۷. تشخیص و اعلام به موقع مشکل

یکی از مهم‌ترین نکاتی که استارتاپ ناب بر آن تأکید دارد، تشخیص و اعلام مشکلات در زمان به موقع است. زمانی که مشکلی در طولانی مدت، رفع و بررسی نشود، امکان دارد کل فرایند تولید تحت‌الشعاع آن قرار بگیرد و رسیدگی دیرهنگام باعث هدر رفتن بخش عظیمی از انرژی، زمان و پول خواهد شد.

بنابراین باید ساز و کاری لحاظ بشود که به موجب آن، هر گونه اشتباه و خطا در طول فرایندهای مختلف کاریِ استارتاپ سریعا اعلام و پیگیری بشود.

۸. توسعه مداوم

شاید از حضور این گزینه در میان پیشنهادات استارتاپ ناب تعجب کنید. زیرا قدیمی‌ترین روش‌ها نیز همیشه بر توسعه مداوم تأکید داشته‌اند اما باید گفت، توسعه مداوم به معنای بهبود و به روزرسانی پیوسته فرایندهای مختلف کاری در تولید است. نباید بگذارید که روزمرگی بر انجام بخش‌های مختلف تولید سایه بیندازد. هر گونه توسعه و به روزرسانی در هر لحظه و ثانیه از کار ارزشمند و مفید خواهد بود.

۹. استفاده از تکنیک کانبان

بیشتر بخوانید : عادت های افراد موفق

تکنیک مفید دیگر استارتاپ ناب چیست؟ روش کانبان سیستمی را پیشنهاد می‌کند که به واسطه آن، کمیت تولید مشخص می‌شود. در واقع مانند سفارش کاری است که همراه مواد کار می‌کند. کانبان مشخص می‌کند که چه‌ چیزی، در چه زمانی و به چه مقداری تولید کنید. به کمک کانبال تولید محصول استارتاپی شما خیلی راحت‌تر صورت خواهد گرفت و مهم‌تر از هر چیز، امکان تولید به شکل MVP به کمک روش کانبان است.

این تکنیک به استارتاپ‌ها کمک می‌کند تا با بازخورد رفتار مشتریان و سنجش بازار از ضرر تولید در مقیاس زیاد جلوگیری به عمل آورند. یکی از مثبت‌ترین دستاوردها کانبان در استارتاپ ناب این است که باعث می‌شود، تیم‌های کاری هر یک پس از اتمام وظایف خود به دنبال ایرادات و نواقص احتمالی باشند.

۱۰.استفاده از تکنیک «۵ چرا»

بیشتر مشکلات فنی ریشه در اشتباهات انسانی دارند. تکنیک «۵ چرا»، شما را به ریشه مشکلات نزدیک می‌کند. برای کشف ریشه مشکلات و نواقص پیش‌آمده باید به ۵ پرسش توأم با «چرا» پاسخ بدهید:

• برای مشتری مشکلی پیش آمده است. علت ناکارآمدی یکی از بخش‌ها بوده است. چرا؟ چرا آن بخش ناکارآمد عمل کرده است؟
• علت ناکارآمدی سیستم، وجود مشکل در یکی از سیستم‌های زیرمجموعه آن بوده است. چرا؟ چرا سیستم زیرمجموعه مشکل داشته است؟
• علت ناکارآمدی سیستم زیرمجموعه، ناآگاهی مهندس اپراتور سیستم بوده است. چرا ؟ چرا مهندس ناآگاه و بی‌اطلاع بوده است؟
• مهندس ناآگاه و بی‌اطلاع بوده است زیرا آموزش کافی ندیده بوده است. چرا؟ چرا آموزش کافی ندیده بوده است؟
• علت آموزش ندیدن مهندس چه بوده است؟ تیم مدیریت به دلیل مشغله‌های فراوانی زمان کافی برای آموزش مهندسان در این سطح ندارند.

همان‌طور که دیدید، این تکنیک به طور تدریجی و مرحله‌به‌مرحله، شما را به ریشه مشکلات نزدیک می‌کند. در استارتاپ‌ها چنینی رویه‌ای بسیار مفید واقع می‌شود. نکته مثبت این روش یافتن علت مشکل است به طوری که به فرد خاطی کاری ندارد. در واقع به دنبال دستگیر کردن مجرم نیست و با تجزیه و تحلیل هر گام اشتباه به زنجیره‌ای از عملکرد معیوب می‌رسد.

زنجیره معیوبی که در آن افراد مختلف تیم نقش دارند. بنابراین با پایان یافتن پاسخ‌دهی به پرسش‌های مختلف کسی به تنهایی مقصر اعلام نمی‌شود و امکان اصلاح و بهبود نیز به کمک همه اعضای تیم میسر می‌شود. در طول فرایند عیب‌یابی، هیچ‌کس از اعلام و ابراز مشکلاتی که در طول تولید و فرایندهای مختلف دیده است، ابا و ترس ندارد. به همین دلیل، نوعی همراهی و همکاری بهره‌ور میان تمام اعضای تیم شکل می‌گیرد.

نتیجه گیری :

روش‌هایی که استارتاپ ناب معرفی می‌کند، بهترین روش‌ها برای خلق و تولید هستند. به کمک پیشنهادات آن می‌توانید مجموعه‌ای از راه‌کارهای مناسب برای مدیریت هر چه بهتر استارتاپ خود فراهم کنید.

تلفیق روش‌ها و توصیه‌های آن نیز در صورت هماهنگی با استراتژی‌های استارتاپ شما، خالی از لطف نخواهد بود. اگر تا کنون از روش‌های استارتاپ ناب در کسب‌وکار خود بهره نبرده‌اید، بهتر است سریع‌تر دست به کار شوید.

منابع به کار گرفته شده در این مطلب :