لینوکس چیست؟
لینوکس یه خانواده از سیستم عامل های متن باز و شبیه به یونیکس هست که بر پایه هسته لینوکس ساخته شده. این هسته، اولین بار در 17 سپتامبر 1991 توسط لینوس توروالدز منتشر شد.لینوکس معمولا به صورت "توزیع لینوکس" (Distro) عرضه میشه که شامل هسته لینوکس به همراه نرم افزارهای سیستمی و کتابخونه هایی هست که بیشترشون توسط شرکت ها یا توسعه دهنده های شخص ثالث ارائه میشن. هدف این توزیع ها، ساخت یه سیستم عامل کامل و مشابه یونیکس هست که تحت لایسنس آزاد GPL) کپی‌لفت( منتشر میشه.هزاران توزیع لینوکس وجود داره که خیلی از اون ها مستقیما یا غیرمستقیم بر پایه توزیع های دیگه ساخته شدن. از بین محبوب ترین توزیع های لینوکس میشه به Debian، Fedora Linux، Linux Mint، Arch Linux و Ubuntu اشاره کرد، در حالی که توزیع های تجاری شامل Red Hat Enterprise Linux، SUSE Linux Enterprise و ChromeOS میشن.توزیع های لینوکس به طور گسترده توی سرورها استفاده میشن. خیلی از این توزیع ها کلمه "Linux" رو توی اسم خودشون دارن، اما بنیاد نرم‌افزارهای آزاد (FSF) پیشنهاد میده که از نام "GNU/Linux" استفاده بشه تا تأکید بیشتری روی نقش نرم افزارهایGNU توی این سیستم عامل بشه. این موضوع باعث یه سری بحث ها و اختلاف نظرها شده.علاوه بر هسته لینوکس، بخش های مهم دیگه ای که یه توزیع لینوکس رو تشکیل میدن شامل سرور نمایش (windowing system)، مدیر بسته ها (package manager)، بوت لودر و یک شل یونیکس (Unix Shell) هستن.لینوکس یکی از بهترین نمونه های همکاری در دنیای نرم‌افزارهای آزاد و متن بازه. در حالی که در ابتدا برای کامپیوترهای شخصی مبتنی بر x86 توسعه داده شد، اما الان روی بیشتر پلتفرم ها نسبت به هر سیستم عامل دیگه‌ای پورت شده و توی رایانه های شخصی، ورک‌استیشن ها، مین‌فریم ها و سیستم های توکار (Embedded Systems) استفاده میشه.لینوکس سیستم عامل اصلی برای سرورها محسوب میشه و همچنین روی تمام 500 ابرکامپیوتر سریع دنیا اجرا میشه! وقتی لینوکس رو با اندروید (که خودش یه سیستم عامل مبتنی بر لینوکسه و مخصوص گوشی های هوشمنده) ترکیب کنیم، این دو با هم بزرگترین تعداد نصب بین تمام سیستم عامل های عمومی رو دارن.تاریخچه لینوکس
هسته لینوکس توسط لینوس توروالدز طراحی شد، اون هم به دلیل این که سیستم عامل GNU، که یه سیستم شبیه یونیکس و کاملاً متن باز بود، هسته‌ی کاربردی نداشت. پروژه‌ی GNU از سال 1983 توسط ریچارد استالمن در حال توسعه بود. بعدها یه سیستم یونیکس به اسم Minix منتشر شد، اما لایسنسش کاملاً آزاد نبود و صرفاً برای اهداف آموزشی ساخته شده بود.اولین یونیکس کاملاً رایگان برای کامپیوترهای شخصی، یعنی 386BSD، تا سال 1992 منتشر نشد، در حالی که تا اون موقع، توروالدز اولین نسخه‌ی هسته لینوکس رو ساخته و روی اینترنت منتشر کرده بود. مثل GNU و 386BSD، لینوکس هم هیچ کد مستقیمی از یونیکس نداشت، بلکه از صفر بازنویسی شده بود و مشکلات حقوقی اون زمان رو نداشت.توزیع های لینوکس توی دهه 90 میلادی محبوب شدن و باعث شدن که تکنولوژی های یونیکس برای کاربران خانگی هم در دسترس باشن، در حالی که قبلاً فقط برای ایستگاه های کاری پیشرفته و حرفه‌ای استفاده میشد.لینوکس روی دسکتاپ و سرور
توزیع های لینوکس برای دسکتاپ شامل یه سیستم پنجره‌ای مثل X11 یا Wayland و یه محیط دسکتاپ مثل GNOME، KDE Plasma یا Xfce هستن.توزیع های سروری لینوکس ممکنه اصلاً رابط گرافیکی نداشته باشن یا یه استک نرم افزاری مثل LAMP (Linux، Apache، MySQL، PHP/Python/Perl) رو شامل بشن.جذب تجاری و مردمی
استفاده از لینوکس در محیط های تولیدی به جای این که فقط توسط علاقه‌مندان و هکرها استفاده بشه، از اواسط دهه 90 میلادی رشد کرد. اولین جایی که لینوکس مورد استقبال قرار گرفت، جامعه‌ی ابرکامپیوترها بود. سازمان هایی مثل NASA شروع کردن به جایگزینی سیستم های گرون‌قیمت خودشون با کلاسترهایی از کامپیوترهای ارزان‌قیمت که روی اون ها لینوکس اجرا میشد.بعد از این، استفاده تجاری از لینوکس هم شروع شد، وقتی که Dell و IBM، و بعدش Hewlett-Packard (HP)، پشتیبانی از لینوکس رو به محصولات خودشون اضافه کردن. هدف اصلی این شرکت ها این بود که از انحصار مایکروسافت توی بازار سیستم عامل های دسکتاپ فرار کنن.توسعه لینوکس
لینوس توروالدز همچنان توسعه‌دهنده و نگهدارنده اصلی هسته لینوکس هست و مسیر توسعه اون رو هدایت میکنه، در حالی که Greg Kroah-Hartman مسئول نگهداری نسخه پایدار هسته لینوکس هست.از طرف دیگه، Zoë Kooymanمدیر اجرایی بنیاد نرم‌افزار آزاد (FSF) هست، که پشتیبان اجزای GNU محسوب میشه. در کنار این ها، افراد و شرکت های مختلف روی توسعه‌ی اجزای جانبی (غیر GNU) کار میکنن.این اجزای جانبی طیف گسترده‌ای از نرم‌افزارها رو شامل میشن، از ماژول های هسته گرفته تا برنامه های کاربری و کتابخونه ها.فروشندگان لینوکس و جوامع متن باز، این اجزا رو کنار هم قرار میدن و با اضافه کردن نرم‌افزارهای مدیریت بسته، اون ها رو به شکل توزیع های لینوکس منتشر میکنن.طراحی لینوکس
خیلی از توسعه دهنده های نرم‌افزارهای متن باز معتقدن که هسته لینوکس طراحی نشده، بلکه طی یه فرآیند تکامل طبیعی شکل گرفته.لینوس توروالدز میگه که طراحی یونیکس به عنوان یه پایه عمل کرد، اما لینوکس با کلی تغییر و جهش رشد کرد. به گفته‌ی خودش:"لینوکس با تعداد زیادی جهش پیش رفت و چون این جهش‌ها کاملاً تصادفی نبودن، سرعت رشدش از برخورد ذرات آلفا به DNA هم بیشتر و هدفمندتر بود."اریک اس. ریموند (یکی از شخصیت‌های معروف دنیای متن باز) میگه که نوآوری اصلی لینوکس بیشتر اجتماعی بوده تا فنی. قبل از لینوکس، نرم‌افزارهای پیچیده معمولاً توسط گروه های کوچک و با طراحی دقیق ساخته میشدن. اما لینوکس مسیر متفاوتی رو طی کرد:"تقریباً از همون اول، تعداد زیادی داوطلب به‌صورت غیررسمی روی لینوکس کار میکردن و تنها از طریق اینترنت با هم هماهنگ میشدن. کیفیت نرم‌افزار نه از طریق قوانین سختگیرانه یا دیکتاتوری، بلکه با یه روش ساده حفظ میشد: انتشار نسخه‌های جدید هر هفته و دریافت بازخورد از صدها کاربر در عرض چند روز. این باعث شد نوعی انتخاب طبیعی سریع روی تغییرات ایجاد شده توسط توسعه‌دهنده‌ها انجام بشه."برایان کانتریل، یکی از مهندسان سیستم‌عامل‌های رقیب، هم موافقه که "لینوکس طراحی نشده، بلکه تکامل پیدا کرده"، اما اون این رو یه نقطه ضعف میدونه. به گفته‌ی اون، بعضی ویژگی‌ها، مخصوصاً در زمینه امنیت، نمیتونن صرفاً با تکامل طبیعی به وجود بیان."در نهایت، این یه سیستم بیولوژیکی نیست، این یه سیستم نرم‌افزاریه."
