چگونه از محصول حداقلی قابل حیات (MVP) درست استفاده کنیم!

در این مقاله به شما استفاده‌ی درست از محصول حداقلی قابل حیات یا همان MVP را آموزش می دهیم تا بتوانید جلوی هزینه های اضافی و شکست خوردن در کسب و کار خود را بگیرید. آیا شما ایده خوبی برای راه‌اندازی کسب‌وکاری جدید در سر دارید؟ این ایده درخشان در زمینه تولید اپلیکیشن‌های وب و موبایل است؟ محصولی با استفاده از نوآوری‌ و خلاقیت طراحی کرده‌اید؟ در این صورت، پیشنهاد ما به شما این است که برای تولید تمام و کمال ایده عجله به خرج ندهید. لازم نیست از همان اول، برای توسعه و تکمیل ایده کسب‌وکار زمان و سرمایه زیادی به کار بگیرید.  کافی است در تولید، محصول حداقلی قابل حیات را برای آزمودن و امکان‌سنجی به بازار ارائه کنید. به عبارت دیگر به کمک ارائه ی طرح و ماکتی ابتدایی از محصول خود، بازار را بسنجید و بعد برای تکمیل ایده، دست به کار شوید. اما در مسیر تولید محصول با حداقل قابلیت حیات، اشتباهاتی وجود دارد که نباید مرتکب شوید. در ادامه به توضیح این اشتباهات پردا‌خته‌ایم:

• ۱. عدم توجه به رابطه صحیح میان بی‌نقص بودن و خوب بودن

ایده اصلی تولید محصول حداقلی قابل حیات (MVP) ، ایجاد درکی کلی از آینده‌ی محصول برای مشتریان است و لازم نیست تمام ویژگی‌های مختلف و متنوع محصول را ذکر کنید. اگر ایده و تولید اولیه‌ی ساده، ارزش کافی برای مشتریان ایجاد کند، واکنش‌ها و بازخوردهایی از سوی مشتری به شما ارائه خواهد شد که روند آتی تولید، تحت‌الشعاع آن قرار می‌گیرد. در این صورت، ایده‌‌های محدود و اولیه تولید نیز ساده‌تر تکمیل خواهند شد و توسعه می‌یابند.

اگر بازخورد مشتریان نیز به اندازه کافی مثبت و مناسب نباشد باید به فکر ایده‌ای دیگر باشید یا دست‌کم ویژگی‌های مختلف آن را تصحیح و تغییر بدهید. پس لازم نیست از همان ابتدا به ساکن، به دنبال تولید کامل محصول باشید. در واقع این تلاش برای به کمال رساندن محصول در شروع کار، برای تولیدی مطلوب و خوب مانند سَم عمل خواهد کرد. مثلا اگر قرار است، اپلیکیشنی را در قالب‌ها و بسترهای مختلف وب و موبایل به بازار روانه کنید باید ابتدا به فکر تولید یک بخش از آن به طور بی‌نقص و عالی باشید. به عنوان مثال، ابتدا آن را در قالب اندروید در اختیار مشتریان قرار بدهید و سپس با بررسی ابعاد مختلف بازار و مشتری شروع به ادامه روند تولید در بستر IOS و … برآیید. اینکه از ابتدا تمام ایده را اجرایی نمی‌کنید به معنای وجود تضاد میان خوب بودن و بی‌نقص بودن نیست. گام مهم در تولید محصول حداقلی (MVP) با قابلیت حیات این است که به تدریج و گام‌به‌گام پیش بروید.

• ۲. صرفه‌جویی در هزینه‌های پایه و اولیه

شاید عنوان این قسمت کمی نیاز به توضیحات بیشتری دارد. واقعیت این است که صرفه‌جویی و به کارگیری رویه‌ای اقتصادی در مراحل تولید بسیار ضروری است اما نه به این معنا که در شروع کار، توجه به صرفه‌‌جویی شما را از مسیر صحیح دور سازد. برای نمونه به مثالی درباره‌ی هاستینگ می‌پردازیم. حتی راه‌اندازی وبسایتی با هاستینگ رایگان نیز برای شما هزینه‌هایی دربر خواهد داشت. بهتر است در آغاز، وبسایتی شخصی‌سازی‌شده و ساده راه‌اندازی کنید و در آن به ارائه محصول حداقلی قابل حیات MVP بپردازید. البته این به معنای راه‌اندازی وبسایت به شکل عجولانه و بی‌کیفیت نیست. یادتان باشد که منظور ما از حداقل قابل حیات برای محصولات MVP به هیچ عنوان نادیده گرفتن کیفیت نیست. در حقیقت به کمک این نوع از تولید خواستار دست‌یابی به دیدی عمومی و کلان از محصول مورد نظر در بازار و کشف بازخوردهای مشتریان هستیم. پس صرفه‌جویی‌های بیهوده‌ای که موجب خدشه‌دار شدن محصول می‌شود به شدت پرهیز کنید. رعایت کیفیت اولیه، سرآغازی برای ادامه دادن مسیر به شکلی منطقی و موفق است.

مقالات مرتبط: MVP چیست و چه نقشی در رشد استارتاپ ها دارد

• ۳. بی‌توجهی به قانون کیک فنجانی

قانون کیک فنجانی می‌گوید: «ابتدا باید نمونه‌ای محدود از طرح و ایده خود به مشتریان ارائه کنید». مثلا وقتی قرار است برای یک عروسی بزرگ، کار طراحی و پخت کیک را صورت دهید باید در آغاز، نمونه‌ای کوچک از مدل مورد نظر را به مشتری خود ارائه کنید و سپس با بررسی سلیقه و نظرات او درباره‌ی کیک، به تولید آن در ابعاد وسیع‌تر بپردازید و ویژگی‌های تکمیلی را به آن بیفزایید. از آغاز نباید به دنبال تولید در ابعاد و حجم وسیع باشید. بی‌توجهی به قانون کیک فنجانی، شما را از قرار گرفتن در مسیری صحیح دور می‌کند و مانع از اعمال سلیقه، نیازها و نظرات مشتریان درباره محصول می‌شود. محصول حداقلی قابل حیات MVP می‌خواهد شما را از صرف هزینه‌ها و خطرات احتمالی بازار دور کند. تصور کنید که روی تولید محصولی جدید سرمایه‌گذاری کرده‌اید و تمام مراحل تولید را بدون اینکه از قبل، مشتریان بالقوه احتمالی را مورد مطالعه قرار داده باشید، انجام داده اید؛ در این صورت، اگر در بازار شکست بخورید، سرمایه و انرژی بسیاری از شما گرفته می‌شود. در دنیای امروز که امکان استفاده از ابزارهای مختلف فناوری در خدمت رفاه بیشتر وجود دارد، نسنجیدن اوضاع تولید قبل از دست به کار شدن کاری به شدت پرخطر است.

• ۴. نادیده گرفتن تجزیه و تحلیل و بازخوردها

باید با دقت تمام به واکنش‌ها و بازخوردهای مشتریانی که محصول اولیه را آزمایش می‌کنند، توجه داشته باشید. به خاطر داشته باشید که تمام تلاش شما، ایجاد محصولی برای مشتری و رویکردهای او است که به تولید کامل محصولات شکل می‌دهد. دقت به انواع عکس‌العمل‌ها و تحلیل دقیق هر یک از آنها باعث می‌شود کم‌تر اشتباه کنید و در بعضی موارد اصلا خطایی در مسیر تولید و اقدامات بعد از آن به وجود نیاید. باید دقت کنید که توجه به بازخوردهای مثبت و منفی به یک اندازه حائز اهمیت است. همان‌قدر که بازخوردهای منفی می‌توانند موجبات اصلاح محصول را فراهم سازند، بازخوردهای مثبت نیز می‌توانند شما را در توسعه‌ی هر چه بیشتر محصول یاری کنند.

برای موفقیت در زمینه تحلیل و بررسی بازخوردها در تولید محصول حداقلی قابل حیات، توجه به نکته‌‌های زیر مؤثر واقع می‌شود:

• ۱- نرخ نگهداشت مشتریان. یعنی محصول تازه تا چه اندازه می‌تواند مشتری جذب‌شده برای استفاده از محصول را برای ادامه‌ی مصرف و ارتباط با برند و تولید همراه سازد.
• ۲- تعدد کاربران فعال روزانه یا (DAU) نیز تعداد بازدیدکنندگان و افرادی است که به طور روزانه از طریق بسترهای فناوری مانند اپلیکیشن‌ها یا وبسایت و… با برند و محصول در ارتباط و تعامل هستند.
• ۳- میانگین زمانی که هر کاربر و مشتری بالقوه در وبسایت یا اپلیکیشن محصول یا تولید می‌گذراند.

تعیین شاخص‌ها و معیارهایی برای بررسی و ارزیابی عملکرد ابتدایی محصول بسیار ضروری است. این معیارها، دید دقیق‌تری از رفتار مشتریان به شما ارائه می‌کنند.

• ۵. اجرا نکردن تعهدات

تحت هیچ شرایط، دروغ نگویید. شاید باور نکنید که تأثیر دروغی کوچک هم در سرنوشت محصول شما چقدر اثرگذار است. به بهانه‌ی استفاده از ترفندهای بازاریابی و تبلیغات و…، مشتری خود را سردرگم نسازید. دروغ، آغاز بی‌اعتمادی و تخریب رابطه‌ شما و مشتریان است. وقتی روابط و تعامل دچار خدشه و خرابی شد؛ دیگر بازسازی و ترمیم آن کار ساده‌ای نخواهد بود. همه افراد در تمام جوامع از دروغ بیزارند و نسبت به آن حساسیت نشان می‌دهند پس به هیچ بهانه‌ای دروغ نگویید. اگر هم به نوعی از اجرای تعهداتی که عنوان کرده بودید، غافل شدید و این غافل شدن به طور تعمدی یا غیرتعمدی باعث ناامیدی مشتریان شد، عذرخواهی کنید. یادتان باشد که عذرخواهی به معنای شکست و عقب‌نشینی نیست و راهی  برای جبران اشتباهات و خطاهای صورت‌گرفته است. پس، از عذرخواهی در قبال اشتباهات خود ابا نداشته باشید. پای تعهدات و قول‌هایی که به مشتریان داده‌اید، تمام و کمال بایستید. نگذارید که مشتری از شما ناامید و مأیوس بشود. این کار باعث حفظ حسن شهرت شما می‌شود و جایگاه محصول را نیز در بازار حفظ خواهد کرد. اداره‌ی کسب‌وکاری منطقی و اصولی کار دشواری است اما ارزشش را دارد.

• ۶. بالیدن بیش از حد به ایده‌ها

خیلی درگیر بالیدن به ایده‌های خود نباشید. در این صورت از ارزیابی درست روند کاری بازخواهید ماند و مشخص نمی‌شود که چه مشکلات و ایرادهای احتمالی در مسیرتان وجود داشته یا دارد. شکل‌گیری ایده محصول حداقلی قابل حیات (MVP)، بسیار ارزشمند است اما نه به این معنی که از ادامه‌ی راه برای توسعه غافل شوید. مثلا گاهی‌اوقات به نظر می‌رسد که ذوق و افتخار بیش از حد نسبت به بخشی از ایده و طرح‌های اولیه، مانع از توجه به بازخوردهای منفی مشتریان درباره‌ی آن می‌شود.  بنابراین در صورت بروز واکنش‌های منفی مشتریان نسبت به یک ویژگی در محصول، قضیه را جدی بگیرید و درصدد رفع نواقص برآیید. گاهی‌اوقات لازم است نسبت به یک ویژگی به کار رفته در محصول تجدید نظر کنید. در این مواقع، مقاومت بیهوده به خرج ندهید. اگر فکر می‌کنید، ایده شما بسیار درخشان است و دوست ندارید علیرغم دریافت بازخورد منفی، آنها را کنار بگذارید بهتر است ایده را به طور موقتی به حالت تعلیق درآورده و با بررسی‌های بیشتر و رفع نواقص موجود در آینده از آن بهره ببرید.

• ۷. استفاده نابه جا از محصول با حداقل قابلیت حیات 

باید بدانید که هر ایده‌ای نیاز به استفاده از روش تولید محصول با حداقل قابلیت حیات ندارد؛ تنها ایده‌های ناب و بسیار خلاقانه هستند که برای آزمودن میزان اعتبار، نیازمند سنجش اولیه مشتریان هستند. به عبارتی دیگر، ایده‌هایی را باید به روش تولید با حداقل قابلیت حیات محک زد که اجرا و عملی ساختن آنها توأم با ریسک است. ایده‌ها و محصولاتی که مشابه آنها در بازار وجود دارد، بیش از آنکه نیازمند به کارگیری آزمون اولیه و دریافت واکنش‌های مشتریان باشند، نیازمند افزودن ارزشی مازاد نسبت به موارد موجود در بازار هستند تا برای مشتریان مزیت رقابتی ایجاد کنند. هر ایده و محصولی نیاز به روش MVP  ندارد. برای محصولات تکراری باید بیشتر به ایجاد تجربه‌ای رضایت‌بخش برای مشتریان دقت کرد.

اگر قبل از به کار گرفتن روش تولید محصولی با حداقل قابلیت حیات به اشتباهات احتمالی توجه نداشته باشید، ممکن است با مشکلات پیش‌بینی‌نشده بسیاری مواجه بشوید.